Зорилго
• Бизнес дэх системийн үндсэн үүргийг үнэлэх
• Бизнесийн үндсэн үйл ажиллагаа болох борлуулалт, маркетинг, үйлдвэрлэл, санхүү, хүний нөөцийг дэмжих мэдээллийн системүүдийг тайлбарлах
• Байгууллага, мэдээллийн систем, бизнес процессын хоорондох óÿëäааг судлах
• Байгууллагын үйл ажиллагааны гүйцэтгэлийг дээшлүүлэх, бизнес процессын нэгдмэл байдлыг бий болгоход аж ахуйн нэгжүүдэд зориулсан програмууд хэрхэн нөлөөлөх талаар тайлбарлах
• Аж ахуйн нэгж болон удирдлагын шийдэл мэдээллийн системийн шаардлагыг үнэлэх
Mango-ийн жишээ : Загварын хурдтай шинэчлэл, сайн систем
• Шаардлага: сар бүр загвар өөрчлөгддөг; Манго нь 72 улсад 731 дэлгүүртэй
• Шийдэл. Нөөц дүүргэлтийн систем бүх борлуулалт нь дэлгүүрийн нөөцтэй тохирч байгаа эсэхийг шалгаж судалдаг.
• Загварчлалын баг долоо хоног бүр борлуулалтын хандлагыг тодорхойлж зохицуулдаг.
• Түгээлтийн систем нь barcode-члогдсон бараануудыг тухайн дэлгүүр/барааны тохиргоон дээр үндэслэн хуваарилалтыг хийдэг.
• Зах зээлд байршуулах цагийг хэмнэдэг, түргэн шуурхай
• Шийдвэр гаргалтанд нарийн тооцоололтойгоор хандах боломжтой болсон
БАЙГУУЛЛАГАД АШИГЛАГДДАГ СИСТЕМИЙН ҮНДСЭН ТӨРӨЛ
Өөр өөр төрлийн систем
Байгууллагын өөр өөр түвшин бүрт ашигладаг мэдээллийн системийн
3-н үндсэн төрөл байдаг. Үүнд:
1. Үйл ажиллагааны түвшний систем: энгийн үйл ажиллагаа, гүйлгээний мэдээллийг зохицуулж үйлчилгээний менежерүүдийн ажлыг хөнгөвчлөх систем
2. Удирдлагын түвшний систем: удирдлагын, шийдвэр гаргалтын, хяналтын үйл ажиллагаануудыг дэмжих систем
3. Стратегийн түвшний систем: ахлах менежментийн баг стратегийн шийдвэр гаргахад туслах систем
Үндсэн системүүд
• Үйл ажиллагааны систем (TPS)
• Мэдээллийн Системийн Менежмент (MIS)
• Шийдвэр дэмжих систем (DSS)
• Гүйцэтгэлийг дэмжих систем (ESS)
Мэдээллийн системийн үндсэн 4-н төрөл
Үйл ажиллагааны систем (TPS)
• Үйл ажиллагааны түвшинд ашиглагддаг бизнесийн үндсэн систем
• Өдөр тутмын үйл ажиллагааны бичлэгийг хадгалж боловсруулалт хийдэг програмчлагдсан систем
Цалингийн TPS –н жишээ
Мэдээллийн Системийн Менежмент (MIS)
Менежментийн түвшин
• Оролт: Үйл ажиллагааны түвшиний өндөр багтаамжтай өгөгдөл
• Боловсруулалт: Энгийн загвар
• Гаралт: Дүгнэлт тайлан
• Хэрэглэгч: Дунд түвшний менежерүүд
Жишээ нь: Жилийн төсөв
Мэдээллийн Системийн Менежмент (MIS) (Үргэлжлэл)
Жишээ тайлан
Шийдвэр дэмжих систем (DSS)
Менежментийн түвшин
• Оролт: Ажил хэргийн түвшний өгөгдөл
• Боловсруулалт: Харилцан ажиллах
• Гаралт: Шийдвэрийн шинжилгээ
• Хэрэглэгч: Мэргэжилтэн, ажилтан
Жишээ: Гэрээний зардлын шинжилгээ
Шийдвэр дэмжих систем (DSS)
Менежментийн түвшин
• Оролт: Ажил хэргийн түвшний өгөгдөл
• Боловсруулалт: Харилцан ажиллах
• Гаралт: Шийдвэрийн шинжилгээ
• Хэрэглэгч: Мэргэжилтэн, ажилтан
Жишээ: Гэрээний зардлын шинжилгээ
Аялалын зардлын шинжилгээний DSS
Гүйцэтгэл дэмжих систем (ESS):
• Оролт: Нэгдсэн өгөгдөл
• Боловсруулалт: Харилцан ажиллах
• Гаралт: Төсөл
• Хэрэглэгч: Ахлах менежерүүд
Жишээ нь: 5 жилийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө
Энгийн ESS-ийн загвар
Гүйцэтгэл дэмжих систем (ESS) (Үргэлжлэл):
• Дээд түвшний удирдлага
• Ахлах менежерт зориулан загварчлагдсан
• Удирдлагыг бүх түвшнийхэнтэй холбодог
• Үргэлжлүүлэн ажиллуулахад зардал их
• Ажилчдаас дэмжлэг хэрэгтэй
Системүүдийн бие биетэйгээ холбогдох харилцаа
Системүүдийн дотоод харилцан холбоо
Системүүдийн бие биетэйгээ холбогдох харилцаа
Одоо үед цахим комïаниуд, өөр өөр төрлийн системүүд нь хоорондоо нягт холбогдсон. Энэ бол туйлын зорилго юм.
Уламжлалт компаниудын хувьд эдгээр системүүд нь бие биенээсээ тусгаарлагдсан, мэдээлэл тухайн байгууллагын нэг хэсгээс нөгөөд урсахгүй байх чиг хандлагатай байдаг. Эдгээр уламжлалт компаниудын үр ашиг, бизнесийн үнэт зүйл нь үүнээс болж урууддаг.
Борлуулалт ба Маркетингийн систем
Системийн үндсэн үүрэг:
• Борлуулалтын менежмент, зах зээлийн судалгаа, урамшуулал, үнийн зрхицуулалт, шинэ бараа
Үндсэн систем:
• Борлуулалтын захиалгын тухай систем, зах зээëийн судалгааны систем, үнийн зохицуулалтын систем
Үйлдвэрлэл ба Боловсруулалтын систем
Системийн үндсэн үүрэг:
• Хуваарилах, худалдан авалт хийх, ачих, хүлээн авах, инженерчлэл, үйл ажиллагаа
Үндсэн систем:
• Материалын нөөц төлөвлөлтийн систем, худалдан авалт хийх захиалгын хяналтын систем, инженерчèллèéн систем, чанарын хяналтын систем
Хангамжийн системийн талаар
Санхүү болон Нябо-гийн систем
Системийн үндсэн үүрэг:
• Төсөвлөлт, ерөнхий тайлан, тооцоололт, санхүүгийн зардал
Үндсэн систем:
• Ерөнхий тайлан, авлагын болон өглөгийн систем, төсөвлөлт, хөрөнгө оруулалтын менежментийн систем
Хүний нөөцийн систем
Системийн үндсэн үүрэг:
• Хувь хүний мэдээлэл, үр ашиг, хөдөлмөрийн тухай, сургалт
Үндсэн систем:
• Цалин, ажилтны мэдээлэл, үр ашгийн систем, ажил мэргэжлийн систем, хувийн сургалтын систем
Хүний нөөцийн систем (Үргэлжлэл) Ажилтаны талаарх бүртгэлийн систем
Бизнес Процесс ба Мэдээллийн Систем
Бизнес Процесс:
• Тухайн ажил хэргийн зохион байгуулалттай зохицож, бараа үйлчилгээг үйлдвэрлэхэд төвлөрдөг
• Материал, мэдээлэл, мэдлэгийн багц үйл ажлын урсгал
• Ажил, мэдээлэл, мэдлэгийг хуваарилах онцгой зарчим
• Ажлыг хуваарилах удирäлагын арга барил
• Мэдээллийн систем (МС) нь үйл ажиллагааны процессоо автоматжуулсанаар байгуулага хамгийн дээд үр бүтээмжтэй байдалд хүрэхэд нь туслана
• МС мөн дахин боловсруулалтыг дэмждэг
• Бизнесс процесс нь өөр өөр төрлийн ажил үүргийн хэсгүүдийг хамарч байдаг
Бизнес Процессын жишээ
Үйлдвэрлэл ба боловсруулалт:
• Бараа угсралт, чанарын шалгалт, материалын тооцоололтыг гаргах
Борлуулалт ба маркетинг:
• Хэрэглэгчээ тогтоох, хэрэглэгчид таниóлах, борлуулах
Санхүү ба нябо:
• Зээл төлөх, санхүүгийн тайлан гаргах, бэлэн мөнгөний дансыг удирдах
Хүний нөөц:
• Ажилтан авах, гүйцэтгэлийг үнэлэх
Бизнес Процесс ба Мэдээллийн Систем
Ажил үүргийн хөндлөн загварын бизнес процесс:
• Борлуулалт, маркетинг, үйлдвэрлэл, шинжилгээ судалгаа, хөгжүүлэлт зэргийн хоорондох тодорхой бус хязгаар
• Өөр өөр төрлийн ажил үүргээр мэргэшсэн бүлэг ажилтнууд
• Жишээ нь: Захиалга гүйцэтгэлийн процесс
Захиалгын гүйцэтгэлийн процесс
Аж ахуйн нэгжийн өргөн хүрээг хамарсан процессыг нэгтгэхэд ашиглагдах системүүд
Аж ахуйн нэгжийн системүүд:
• Байгууллагын өргөн хүрээг хамарсан бизнес процессыг нэгтгэхэд зориулан загварчлагдсан байдаг
• Аж ахуйн нэгжийн систем
• Нийлүүлэлтийн гинжин менежментийн систем
• Хэрэглэгчтэй харилцах менежментийн систем
• Мэдлэгийн менежментийн систем
Аж ахуйн нэгжийн систеи
• Аж ахуйн нэгжийн систем буюу аж ахуйн нэгжийн нөөцийн төлөвлөлтийн систем нь (ERP) тухайн байгууллагын бизнес процессыг автоматжуулах ганцхан мэдээллийн систем юм.
• Бизнес процесс болох үйлдвэрлэл, санхүү, хүний нөөц зэрэг хэсгүүдийн дунд урсаж байдаг мэдээлэл нь нэг системээс авч болдог
Аж ахуйн нэгжийн системийн архитектур
Мэдээллийн Системийн Уламжлалт “Silo” загвар
Бизнесийн дотор:
• Өөр өөрсдийн МС-ийг хэрэглэдэг ажил үүргүүд
Байгууллагын гадна хүрээнд:
• Хэрэглэгчид болон нийлүүлэгчид
Ажил үүрэг нь салангид ажиллах чиглэлтэй
Системийн уламжлалт загвар
Аж ахуйн нэгжийн систем
Аж ахуйн нэгжийн системийн үр ашиг
• Байгууллагын бүтэц, зохион байгуулалтыг нэгтгэхэд тусладаг: Нэг цогц байгууллага
• Менежмент: Өргөн хүрээний мэдлэг дээр суурилсан удирдлагын процессыг бэхжүүлдэг
• Технологи: Нэгдсэн платформ
• Бизнесс: Хэрэглэгчид чиглэсэн бизнес процесс болон үйл ажиллагааны илүү үр бүтээмжиò байдлыг бий болгоно
Аж ахуйн нэгжийн системийн сул тал
• Бий болгоход хэцүү: Бизнесийн үйл ажиллагааны суурь өөрчлөлтийг шаарддаг
• Технологи: Цогц програм хангамжийг шаардахаас гадна цаг, мөнгө, мэргэжлийн багт их хэмжээний хөрөнгө оруулалт хийх шаардлагатай болдог
• Байгууллагын төвлөрсөн зохицуулалт болон шийдвэр гаргалт: Зарим байгууллагын хувьд хамгийн зөв арга зам биш байж болно
Худалдан авалтын гинжин холбооны менежмент (SCM)
• Барааны худалдан авалт, шилжүүлэх хөдөлгөөн, үйлдвэрлэлтэй холбоотой үйл ажиллагаануудыг хамарсан
• Нийлүүлэгч, үйлдвэрлэгч, түгээгч, хэрэглэгчийн логистикийн цагийг нэгтгэдэг
• Хугацаа, хөрөнгө оруулалтын зардлыг багасгадаг
• Байгууллага, бизнес процессын сүлжээ нь болдог
• Материалын хангамж, түүхий материалыг дундаж эсвэл эцсийн бүтээгдэхүүн болгоход тусалдаг
• Эцсийн бүтээгдэхүүнийг хэрэглэгчид хүргэх түгээлтийн ажилд тусалдаг
• Хэрэглэгчээс буцаагдаж ирсэн барааны логистикийн асуудлыг ч багтаасан байдаг
Haworth-н SCM систем
SCM системийн мэдээлэл нь байгууллагад дараахè àñóóäëóóäûã øèéäýхэд тусалдаг:
• Þóã õэзээ үйлдвэрлэх, хадгалах, шилжүүлэхийг шийддэг
• Захиалгыг хурдан хугацаанд боловсруулдаг
• Захиалгын òºëºâ áàéäëûã хянадаг
• Хангамжийн боломжийг шалгаж хангамæийн түвшинг хянадаг
• Хөрөнгө оруулалт, тээвэрлэлт, хадгалалтын зардлыг багасгадаг
• Ачилтыг хянадаг
• Хэрэглэгчийн хэрэгцээ шаардлага дээр суурилсан үйлдвэрлэлийг төлөвлөдөг
• Барааны загварын өөрчлөлтийг хурдан хугацаанд мэдээлдэг
Хэрэглэгчтэй харилцах менежмент (CRM)
• Оршин байгаа болон боломжит хэрэглэгчидтэй харилцах бүх харилцааг удирдан зохион байгуулдаг
• Бизнес болон технологийн шинэчлэл
• Байгууллагын дотоод бүхэл бизнес процессыг зохицуулахын тулд мэдээллийн системийг ашигладаг
• Эцсийн хэрэглэгчид анхаарал санаа тавих боломжийг бүрдүүлдэг
• Компани даяар харилцдаг хэрэглэгчидтэй нэгдсэн системээр дамжуулан хандах боломжийг өгдөг
• Олон эх үүсвэрээс ирсэн хэрэглэгчийн мэдээллийг нэгтгэж, түүн дээрээ янз бүрийн судалгаа шинжилгээ хийх хэрэгсэл болдог
Мэдлэгò суурилсан мэдээллийн систем
• Ач холбогдолтой мэдлэгийг цуглуулж хаанаас ч хэн ч хэрэгцээ гарсан тохиолдолд хүртэх боломжтой байх систем
• Бизнес процесс болон удирдлагын шийдвэр гаргалтанд дэмжлэг болдог
• Мөн байгууллагыг мэдлэгийн гадаад эх үүсвэртэй холбох холбоос нь болдог
• Мэдлэгийг олж авах, хадгалах, түгээх, ашиглах процессыг дэмждэг
Менежментийн боломж:
• Бизнесийн үнэт зүйлийг бий болгох, ашиг орлогоо нэмэгдүүлэхын тулд мэдээллийн системийг хэрэглэх гайхалтай боломжууд байдаг
• Байгууллагыг нэгтгэх, цогц болгох: Байгууллагын доторх өөр өөр сонирхол, хандлага нь “бүхэл öîãö байгууллага” гэсэн үзэл санааг бий болгоход хэцүү байдаг.
• Удирдлагын болон ажилтны сургалт, хөгжүүлэлт: Олон ажилтнуудàä янз бүрийн системүүдийг ашиглаж сургахад байгууллагын ç¿ãýýñ асар их хэмжээний хөрөнгө оруулалтыг шаарддаг.
Менежментийн шаардлага:
• Системийг удирдан зохион байгуулах болон цаашид гарах хэрэгцээ шаардлагыг тодорхойлох зардлын шинжилгээ: Байгууллагад олон тооны өөр өөр төрлийн системүүд дээр олон ажилтаныг ажиллуулах нь яг аль систем нь хамгийн их хэрэгтэй, үр бүтээлтэй болохыг ойлгоход хэцүү байдаг
Шийдэл:
• Байгууллагаàñ мэдээллийн системд хөрөнгө оруулах: Байгууллагын хувьд өргөн хүрээг хамарч урсдаг мэдээллүүдийг жагсааж түүнээс байгууллагад хамгийн их хэрэгцээтэй байгааг нь тогтоох.
• Ажилтан болон удирдлагын боловсрол: Системийг ашиглахад сургалтûã ÿìàð ò¿âøèíä, õè÷íýýí õóãàöààíä ¿ðãýëæëýõýýð хийх шаардлагатайг ойлгох хэрэгтэй.
• Зардал болон үр ашгийг тооцоолох: Байгууллага дотооддоо өргөн хүрээгээр ашиглах санхүүгийн системийг бий болгох
No comments:
Post a Comment